Ịdị ọcha nkeonwe maka ụmụaka
Ịdị ọcha nkeonwe bụ maka ilekọta onwe gị na ịkpachara anya iji nweta ahụ dị mma na usoro ahụ ji alụso ọrịa ọgụ. Ịdị ọcha nkeonwe maka ụmụaka dị ezigbo mkpa iji mee ka mmadụ tolite ghọọ ndị okenye nwere ahụike. Kwa ụbọchị, anyị na-ahụ ọtụtụ narị nde germs na nje nje ndị gbara anyị gburugburu yana o yikarịrị ka ụmụaka. Ịkụzi ụmụaka banyere ịdị ọcha na ime ka ha na-agbaso ya na-emekarị dị mkpa iji mee ka ha zere nje bacteria na ọrịa dị iche iche na-efe efe na-awakpo ya. Ụmụaka na-apụ n'ụlọ akwụkwọ ma ọ bụ n'ogige ntụrụndụ ka ha gwuo egwu ebe o yikarịrị ka ha na nje ndị a na-akpakọrịta. Ihe nje ndị a dị n'ebe niile na gburugburu ebe obibi. Nleba anya nke ọma maka ụmụaka nwere ike inyere nwata aka ka ọ ghara ịrịa ọrịa. Naanị ịgwa nwa gị ka o mee ihe ezughị kụziere àgwà ọma nye ha. Ịdị ọcha ụmụaka chọrọ atụmatụ kwesịrị ekwesị yana ihe ngosi bụ isi na-agbanwe agbanwe. Ị nwere ike ịmalite ezigbo agwa na àgwà ọjọọ na mbụ iji hụ na nwatakịrị ghọtara ihe. Enwere ike ịkọwa iri nri na-akwọghị aka gị dị ka ihe ọjọọ nke na-adịghị mma maka ịdị ọcha mmadụ ma ọ bụ ụmụaka.
Mkpa ịdị ọcha nkeonwe maka ụmụaka:
Mgbochi dị mma karịa ọgwụgwọ. Karịsịa ma a bịa n'ihe gbasara ụmụaka, a ga-enwerịrị nyocha siri ike na ha iji mee ka ha na-agbaso usoro ịdị ọcha nke onwe. Ha kwesịrị ịmụta otú ịsacha aka ha na idebe onwe ha ọcha si dị mkpa na uru ọ bara. Ịdị ọcha nke ọma na ahụike maka ụmụaka na-enye ha ohere:
• Nwee obi ike banyere onwe gị.
• Debe mmadụ pụọ na ọrịa na ọrịa dị iche iche.
• Zụlite àgwà dị mma - ịdị ọcha na ahụ ike na-eme ka ndị mmadụ nwee mmasị ma nyere ya aka inwe obi ike.
• Nọgide na-enwe ọdịdị ahụ dị mma.
Ebe kacha dị ọcha maka ụmụaka bụ:
• Ịcha ezé na ịdị ọcha ọnụ.
• Nlekọta ntutu isi.
• Ịsa ahụ na ịdị ọcha n'ozuzu ya
• Ịsacha aka.
• Ịdị ọcha n'ụlọ.
Kọwaa echiche nke germs na nje bacteria:
Ewebata ma kọwaara ha echiche nke nje na nje bacteria. Ha kwesịrị ịma ka ha si ejide ya, ka esi asacha ya na ihe na-eme ma ọ bata n'ime ahụ gị. Ụmụaka nwere ụdị omume a nke ime ihe ma ọ bụrụ na ha ghọtara echiche dị n'azụ ya nke ọma. Ha kwesịrị ịma ihe ndị bụ isi na ihe ndị dị mkpa nke ịgbaso ịdị ọcha kwesịrị ekwesị na mkpa ọ dị ịgbaso ya nke ọma.
Ụdị ịdị ọcha nkeonwe:
1) Ịdị ọcha ọnụ:
Otu n'ime àgwà kachasị mkpa mmadụ kwesịrị ịgbaso bụ ịdị ọcha ọnụ n'ihi na ọ na-amalite n'ọnụ. Mgbe nwatakịrị dị obere, ị nwere ike ijide n'aka na ọ na-asa ezé ya kwa ụbọchị n'abalị na ụtụtụ ma ozugbo ha tolitere, ọ na-esiri ndị nne na nna ike ileba anya mgbe niile. Mmadụ kwesịrị ịsa ezé ya ihe dị ka nkeji abụọ dị mma. Ọ na-enyere aka iwepu unyi na nje bacteria iji gbochie ire ere eze. Mepụtakwa mmata gbasara inwe oke shuga na nri junk.
2) Ịdị ọcha aka:
Ịdị ọcha aka maka ụmụaka bụ otu n'ime akụkụ kachasị mkpa nke ịdị ọcha zuru oke. Ọtụtụ nje bacteria na-esi n'ọnụ abanye n'ahụ gị. Iji zụlite usoro ịsa aka kwesịrị ekwesị, ị ga-ebu ụzọ mepụta mmata ma kuziere ha maka uru ịsa aka. Ka nwatakịrị na-etolite, kụziere ya ihe nzọụkwụ maka ịsa aka iji ncha na mmiri. O kwesịkwara ịma oge ọ ga-achọ ka ọ na-asa aka ya dịka ọmụmaatụ tupu ịsa aka na mgbe ọ gachara.
3) Ịdị ọcha nke ụlọ:
Ọ dị ezigbo mkpa ka ị na-ehicha ụlọ gị dị ka ị na-eleba anya na ịdị ọcha nke onwe gị n'ihi na ọ bụ ebe ị na-etinye oge ka ukwuu ma biri na ya. Ọ bụrụkwa na nwa gị ahụ ka ị na-elekọta ma na-edebe ụlọ gị ọcha, o yikarịrị ka ime otu omume ahụ nke bara uru maka onwe ya na gburugburu ya. Cheta na ịdị ọcha ụmụaka na-amalite n'ụlọ.
4) Ịdị ọcha nri:
Ihe ị na-eri bụ ihe ahụ gị na-amịkọrọ na ike ị na-enweta na ya bụ ihe na-akpali gị ụbọchị niile ma na-emetụta ahụike gị dum. Ọ dị mkpa ka ụmụaka mara nri a na-atụle nri na-adịghị mma na ihe kpatara ya. Omume iri nri na-adịghị mma nwere ike ibute afọ ọsịsa na nsị nri. Ọ bụghị naanị nri, ọ dị mkpa ịme usoro ịdị ọcha kwesịrị ekwesị mgbe ị na-akwadebe ma ọ bụ na-enye nri. Mgbe ị na-akọwa ụmụaka gbasara ịdị ọcha nri, ọ dị mkpa ịgwa ha ka nje bacteria si agbasa n'aka ha banye na nri. A ga-agwa ụmụaka gbasara iwu ịsacha aka tupu ha ejiri nri, ụfọdụ n'ime ha bụ:
• Jiri ncha saa aka gị tupu ejizi nri.
• Ọ dị mkpa iji ncha saa aka gị tupu iri nri.
• Ọ bụrụ na ị na-enyere mmadụ aka na kichin, hụ na a na-asa aka gị ma dị ọcha.
• Kụziere ụmụaka ka ha na-ekpuchi igbe ahụ mgbe ha na-echekwa nri na ngwa nju oyi ma ọ bụ ebe ọ bụla.
5) Ịdị ọcha ntu:
Ntu bụ ihe kacha ebu nje na nje bacteria. Ọ bụrụ na ị na-asa aka gị, jide n'aka na ị na-ehicha mbọ gị ma kagbuo nje bacteria niile. Karịsịa ma a bịa na ntu aka gị, ha na-ejikọta ọnụ na ọnụ gị. Ịta ntu bụkwa otu n'ime àgwà ọtụtụ ụmụaka na-etolite. Ọ bụ otu n'ime isi ihe kpatara ọtụtụ ụmụaka ji rịa ọrịa.
6) Ịdị ọcha nke ịsa ahụ:
Ọ na-adịkarị n'aka nwatakịrị n'onwe ya ma ọ bụrụ na ọ chọrọ ịsa ahụ ihe karịrị otu ugboro n'ụbọchị mana a na-emekarị ya kwa ụbọchị ọ bụla na karịsịa mgbe nwatakịrị na-alọta ụlọ mgbe ọ gwusịrị egwu ma ọ bụ mee ihe ọ bụla nke gụnyere oke ọsụsọ. Ịsa ahụ na-arụ ọrụ dị oke mkpa ma a bịa n'ihe gbasara ịdị ọcha nkeonwe maka ụmụaka. Ịsa ahụ na-ewepụ nje niile, nje bacteria na sel ndị na-emekọrịta ihe n'ahụ gị niile ma mee ka mmadụ nwee mmetụta ọhụrụ na obi ike.
Tọọ Ọmụmaatụ:
Ime ka nwatakịrị nwee ike ịgbaso nzọụkwụ gị nwere ike ime nke ọma site n'ịgbaso ya site n'onwe gị. Nwatakịrị na-eso ndị gbara ya gburugburu na-abụkarị nne na nna ya na ndị nkuzi ya. Ịkwesịrị idowe ịdị ọcha nkeonwe nke ọma maka ụmụaka ka ha nwee àgwà n'ime ha ime otú ahụ. Dịka ọmụmaatụ, nwa gị na-ahụ ka ị na-asa aka tupu iri nri ma gwa ya ka ọ mee ya, ọ bụrụgodị na ịnọghị ebe ahụ, ọ ga-agbaso iwu.
Ịdị ọcha na-ekpori ndụ:
Ụmụaka na-enwekarị mmasị ịmụta ihe ndị ka mma na-agụnye mmemme ntụrụndụ dị ka egwuregwu. Enwere ike ime otu ihe ahụ mgbe ị na-akọwara ha gbasara ịdị ọcha. Gbalịa ịkụziri ha mgbe ị na-abụ abụ dịka ọmụmaatụ ma ọ bụrụ na ha na-amụ ịsa aka ha, ị nwere ike ịnwale uri ma ọ bụ egwu ọ bụla maka 20 sekọnd ruo mgbe emechara nke a ga-eme ka obi ụtọ ha dị elu ma gbaa ha ume ịmụta ịdị ọcha maka ụmụaka.