Mokhoa oa ho Ruta Melumo Kerecheng
Ha ngoana a qala mosebetsi oa hae oa ho ithuta, ke hore (hangata o qala ha a qala sekolong sa hae), liphetoho tse ngata li mo emetse. Ho tloha ho etsa metsoalle e mecha ho hlaolela kholiseho, ho khona ho sebetsa hantle le ho buisana le batho ba pota-potileng sena sohle ke seo a ithutang sona ho tloha letsatsing la pele la mosebetsi oa hae oa thuto. Ehlile o ithuta lintho tse ngata papaling empa ho tseba ho utloisisa lintho ho hloka mokhoa o hlophisitsoeng.
Joale ho latela karolo ea hau ea ho ba moeletsi, mosuoe le motšehetsi ho thusa ngoana oa hau ho etsa sohle se matleng a hae mohatong o mong le o mong oa bophelo ba hae. Lintho li kanna tsa fetoha ho tloha ha u ne u le sebakeng sa hae mme mehopolo hammoho le tsela ea ho nahana li ka hloka maano a macha. Hang ha u se u tseba ka melumo, ntho e latelang ke mokhoa oa ho ruta melumo ho kereche?
Bohlokoa ba Melumo:
Melumo e kenyelletsa ho ithuta ka melumo ea litlhaku ho u thusa ho bala le ho utloisisa mantsoe. O lokela ho tseba ho ruta bana ho bala o sebedisa medumo bakeng sa kutlwisiso e betere ya mantswe. Bana ba kenang sekolo sa mathomo hangata ba ba le kutloisiso ea melumo e fapaneng e etsoang ke alfabeta. Bokhoni ba bona ba ho mamela bo matla ho feta ho bala kapa ho ngola. Ka mor'a moo ha ba kena sekolo sa mathomo, ba etsoa hore ba ithute litlhaku tsa alfabeta ka mokhoa o hlophisitsoeng hammoho le mantsoe a kang cat le sh, ss le melumo ea es. Hang ha ba ithuta ho bala mantsoe, ba hlaolela kutloisiso ea mokhoa oa ho bitsa mantsoe a fapaneng a kopanyang alfabeta.
Bana ba tla ithuta eng le hore na ba ka ba thusa joang ka eona?
Ka tlase ke mekhoa e 'maloa ea ho u tataisa ho thusa ngoana oa hau ho ntlafatsa ho ithuta ka melumo le malebela a ho ruta bana ho bala ka ho sebelisa melumo.
1) E boloke e le monate:
U se ke ua lebala hore sepheo sa ho ruta melumo kerecheng ke ho etsa hore ngoana oa hao a ithute ka melumo ho utloisisa thahasello ea hae le ho mo boloka a sebelisa nako ea hae ea mahala. E lokela ho ba monate ho boloka thahasello ea barutoana ba banyenyane le ho se fetoloe mosebetsi oa boipheliso feela joaloka syllabus eo ue latelang likolong. O tla ithuta hamolemo ha e ama thahasello ea hae. Se ke oa e boloka e le telele haholo, metsotso e 10-20 letsatsi le letsatsi e lekane ho kenyelletsa melumo ea ho ithuta bakeng sa kereche le ho etsa bonnete ba hore ha a khathale mme o lokolohile ho fana ka maikutlo a hae. Esita le haeba qetellong u hlokomela ho isa bohōleng bo itseng hore e se e le seithuti se hloahloa, u se ke ua emisa mokhoa oa hae oa ho bala.
U batla mesebetsi ea Keresemese ea mebala bakeng sa bana?
Sesebelisoa sena se tletse mesebetsi e mebala-bala ea Keresemese bakeng sa bana ba kenang sekolo le bana ba banyenyane ho hlahisa sebini se patiloeng ho bona. E tla lumella bana ho ikhethela mebala le ho thabela boiphihlelo bo monate ba mebala.
2) Haha Motheo o Matla:
Ha u ntse u ruta melumo kerecheng ntho e le 'ngoe eo u lokelang ho e etsa bonnete ba hore ke ho tsepamisa maikutlo ho melumo pele ho e-na le litšoantšo kapa mabitso a litlhaku. Ho lemoha molumo ho thusa ho kenyelletsa le ho etsa hore ba khone ho kenyelletsa ho bala.
3) Ho Kenyelletsa Melumo Thutong ea Nursery:
Karolo ea bohlokoa ka ho fetisisa eo u lokelang ho e hopola ke thahasello ea ngoana e susumetsang kelello ea hae le ho mo kenya letsoho ho ithuta lintho khafetsa le ka potlako. Tseba seo ngoana oa hao a se fumanang se thahasellisa 'me ka mohlala, haeba a le ka har'a likoloi, bona hore na ke lerata le fapaneng hakae leo a khonang ho le fumana le ho le khetholla. Hlahloba 'me u bone hore na a ka e kopitsa, u bine lipina hammoho le bona. E-re morethetho 'me u ba lumelle hore ba u qopise.
4) Majoe a Mehaho ea Lefatše:
Lejoe la ho haha mantsoe le thusa bana ho theha thuto le ho tseba hore na mantsoe a etsa melumo joang. U ka boela ua leka ka ho etsa likarete tsa lialfabeta tse fapaneng le ho kopa bana ho etsa mantsoe a fapaneng ka ho a kopanya. Sena se tla ba fa kutloisiso e batsi le e betere ea melumo e fapaneng e etsoang ke litlhaku le mokhoa oa ho etsa mantsoe ho tsoa ho eona. O tlameha ho tseba maqheka a ho hapa maikutlo a baithuti ba banyenyane ha o ntse o qala ka mokhoa oa ho ruta melumo kerecheng.
5) Itloaetse:
Ho ikoetlisa hanyane ho ka lebisa ntlafatsong e kholo ho eng kapa eng. E-ba le lipuisano kapa u bue ka eona letsatsi le letsatsi. Leha o sa be sebakeng sa ho ithuta ka lintlha kapa libuka tse u potileng. O ka bua ka yona ka molomo mme o ntse o ithuta. Ha u ntse u pheha, u khanna kapa u bapala u ka etsa hore ba hlokomele melumo e fapaneng e etsoang ke litlhaku. E-ea bakeng sa mathata a potlakileng kapa mesebetsi e khutšoanyane.
6) Bala le ho Peleta Hammoho:
Ho bala ho ntlafatsa thuto ea hau le bokhoni ba ho lemoha mantsoe le lialfabeta tse a etsang. E lokela ho ba tloaelo ea kamehla ho ntlafatsa kutloisiso ea mantsoe le ho qala ka mokhoa oa ho ruta melumo sekolong sa bana. Ha o ntse o ikwetlisa haholo, e ntlafala le ho feta mme ke yona motheo o ka sehloohong wa ho ruta bana ho bala ka ho sebedisa medumo. Litlhaku tsa mopeleto li fana le ho thusa ho ithuta melumo ea e 'ngoe le e 'ngoe le ho e boloka kelellong ea hau.
7) Mohato ka mohato:
Ho thusa ho etsa hore bana ba ithute kamano pakeng tsa litlhaku le molumo oa eona ho hloka nako le mokhoa oa mohato ka mohato ke oona o thusang. E tlameha ho aroloa ka mehato e le ho etsa hore mokhoa oa ho ithuta e be o sebetsang haholoanyane le o molemo. Qalong, ho qhekella ka molomo ho tlameha ho rutoa ho tsoela pele ho bala le ho ngola.
8) Ho ithabisa ka Melumo le Primary:
Tsoela pele le lipapali le mesebetsi ha u ntse u ruta melumo ho kereche e hahang thahasello. Ba khothaletse ho bala libuka tseo ba li ratang le haeba ba tla le libuka tsa sekolo sa bona, ikopanye le bona ho balla holimo. Ba thuse ho bua lentsoe lefe kapa lefe leo ba le sokolang empa eseng kamehla. U ka emisa bohareng ba ho bala ’me u mo kōpe hore a bue molumo moo e latelang e qalang teng.
9) Ho tsoma mantsoe:
Bapala tsoma lentsoe leo u tsebang hore oa le tseba kapa u entse hore a ithute. U ka etsa sena ha u ntse u mo balla buka. A batle lentsoe mohlala 'Na u ka batla mantsoe a qalang ka S' kapa 'Fumana lentsoe ngoana'. Mo khothaletse ho batla le ho ithuta mantsoe ho tsoa ho eena joalo ka liphoustara, matšoao a literata kapa matšoao ka ntle ho mabenkele le ho mo rorisa ha a etsa joalo ho qala khothatso ea hae. Haeba ba khoptjoa ka lentsoe u se ke ua potlakela ho ba thusa empa ba leke ho fihlela qetellong 'me ba leke ntle le thuso.
10) Mesebetsi ea molumo:
Bana ba atisa ho ithuta ho eketsehileng ha monate o kenyelletsa mosebetsi ofe kapa ofe oa ho ithuta. Ho ba ruta melumo le litlhaku hase mosebetsi oa nako e le ’ngoe ’me motho a ka lula a khathala ke ho ithuta ntho e le ’ngoe khafetsa. U ka kenyelletsa mesebetsi ea melumo e monate joalo ka 'likarete tsa molumo', 'Letter sound race' kapa 'benya tlhaku' ho phehella thahasello ea ngoana oa hau.
Ha ho mohla ho lekaneng hore na u hatisa hakae mabapi le hore na ke hobane'ng ha litlhaku le puo ea ho ithuta li le bohlokoa. Ha u ntse u ruta li-phonics ho ngoana oa kereche hopola hore u ntse u sebetsa ho haha motheo oa hae oo a tla o jara bophelo bohle ba hae. Ho lekoa diketsahalo tsa medumo tse bontshang dipoelo tse kgabane. Sengoliloeng sena se arolelana mekhoa eo u lokelang ho ikamahanya le eona mabapi le mokhoa oa ho ruta bana ho bala u sebelisa melumo.