Imilingo Yesayensi Engcono Kakhulu Yezingane
Isayensi ayigcini nje ngokuthakazelisa kodwa futhi iyathakazelisa. Ivula amathuba amasha futhi ikhuthaze izingane ukuthi zihlole umhlaba ozizungezile. Izivivinyo zesayensi zezingane zingazisiza ukuthi ziqonde ukuthi izinto zisebenza kanjani, zithuthukise amakhono okucabanga okujulile, futhi zakhe umuzwa welukuluku kuzo. Nazi izivivinyo eziyisikhombisa zesayensi ezihamba phambili nezilula zezingane ezingelula nje ukuzenza kodwa futhi ezijabulisayo. Ake sixoxe ngayinye yazo ngokuningiliziwe.
1. Ukuhlolwa Kwentaba-mlilo
Ukuhlolwa kwentaba-mlilo kuyiphrojekthi yesayensi yakudala elungele izingane. Kuyindlela ejabulisayo yokubonisa ukuthi ukusabela kwamakhemikhali kungabangela kanjani ukusabela. Uzodinga i-baking soda, uviniga, nebhodlela lepulasitiki. Qala ngokuthela i-baking soda ebhodleleni, bese wengeza uviniga. Uzobona ukusabela kwenzeka njengoba uviniga ne-baking soda kuhlangana. Lokhu kudala i-carbon dioxide, ebangela ukuqhuma. Izingane zingafunda mayelana nokusabela kwamakhemikhali kanye nezakhiwo ze-carbon dioxide ngalokhu kuhlolwa.
2. Isivivinyo Sokuqhumisa Ibhaluni
Lokhu kuhlolwa kuyindlela enhle yokufundisa izingane ngomfutho womoya. Uzodinga ibhaluni, ibhodlela lepulasitiki, nefaneli. Qala ngokuqhumisa ibhaluni bese ulinamathisela kufaneli. Okulandelayo, beka ifaneli emlonyeni webhodlela bese uvumela ibhaluni ukuthi linciphe. Njengoba umoya ushiya ibhaluni, udala indawo engenalutho edonsa umoya ebhodleleni. Lokhu kubangela ukuthi ibhaluni lifuthe futhi. Ngalolu cwaningo, izingane zingakwazi ukufunda mayelana nezakhiwo zomoya nokuthi umfutho womoya usebenza kanjani.
3. Ukuhlolwa kokuminyana kothingo
Lokhu kuhlolwa kuyindlela enhle yokufundisa izingane mayelana nokuminyana. Uzodinga ingilazi ecacile, uju, insipho yesitsha, amanzi, nemibala yokudla. Qala ngokuthela uju engilazini bese wengeza insipho yezitsha. Okulandelayo, engeza amanzi namaconsi ambalwa ombala wokudla. Uketshezi oluhlukene luzohlukana lube izendlalelo ngokuya ngokuminyana kwazo, kwakheka umphumela wothingo. Ngalolu cwaningo, izingane zingakwazi ukufunda mayelana nomqondo wokuminyana nokuthi uthinta kanjani indlela uketshezi oluziphatha ngayo.
4. I-Solar Oven Experiment
Lokhu kuhlolwa kuyindlela enhle yokufundisa izingane ngamandla elanga. Uzodinga ibhokisi lekhadibhodi, i-aluminium foil, ukugoqa kwepulasitiki, nocezu lwephepha lokwakha elimnyama. Qala ngokufaka ingaphakathi lebhokisi ngefoyili ye-aluminium bese umboza phezulu ngepulasitiki. Okulandelayo, faka iphepha lokwakha elimnyama ngaphakathi kwebhokisi bese ulibeka elangeni. Iphepha elimnyama lizomunca ukushisa elangeni futhi lifudumale ngaphakathi kwebhokisi. Ngalolu cwaningo, izingane zingakwazi ukufunda mayelana nomqondo wamandla elanga nokuthi angasetshenziswa kanjani.
5. Magnetic Attraction Experiment
Lokhu kuhlola kuyindlela enhle yokufundisa izingane mayelana ne-magnetism. Uzodinga uzibuthe nezinye izinto ezincane zensimbi, njengeziqeshana zephepha noma izikulufu. Qala ngokubeka uzibuthe endaweni eyisicaba, bese ubeka izinto zensimbi eziwuzungezile. I-magnet izoheha izinto zensimbi, ibonise izakhiwo ze-magnetism. Ngalolu cwaningo, izingane zingakwazi ukufunda mayelana nezakhiwo zikamagnet nokuthi zisetshenziswa kanjani ekuphileni kwansuku zonke.
6. Isivivinyo Somuthi Wamazinyo Wendlovu
Lokhu kuhlolwa kuyindlela enhle yokufundisa izingane mayelana nokusabela kwamakhemikhali. Uzodinga i-hydrogen peroxide, insipho yesitsha, umbala wokudla, nemvubelo. Qala ngokuxuba i-hydrogen peroxide, insipho yesitsha, nemibala yokudla ndawonye ebhodleleni. Okulandelayo, engeza imvubelo enhlanganisweni futhi ubuke njengoba kwenzeka ukusabela kwamakhemikhali, okwenza ingxube igcwale njengomuthi wokuxubha. Ngalokhu kuhlolwa, izingane zingafunda mayelana nezakhiwo zokusabela kwamakhemikhali kanye nokubaluleka kokuphepha lapho zenza izivivinyo
7. Yakha i-Catapult
Ukwakha i-catapult kuwukuhlola kwesayensi okujabulisayo okungafundisa izingane nge-physics. Ukuze wakhe i-catapult, uzodinga izinti ze-popsicle, amabhande enjoloba, isipuni sepulasitiki, nezinto ezincane ezifana nama-marshmallows noma ama-pom-pom. Okokuqala, dala isisekelo ngokubeka izinti ezimbili ze-popsicle bese ugoqa ibhande lerabha nxazonke. Bese, dala ingalo ngokunamathisela induku ye-popsicle esisekelweni ngebhande lerabha. Namathisela isipuni sepulasitiki ekugcineni kwengalo, bese usisebenzisa ukwethula izinto ezincane.
8. Ukuhlolwa kwe-Skittles
Ubukade wenzani uma ungenzanga ukuhlolwa kwe-skittles kwakudala? Thela kancane ama-skittles entweni efana nepuleti futhi ubone njengoba imibala egqamile incibilika isuka kuma-skittle ingena emanzini. Zama ukuhlola amazinga okushisa ahlukahlukene amanzi ngisho namaswidi ezinhlobo ezihlukahlukene. Esinye isiphakamiso esokuhlola i-candy chromatography uma usenama-skittles ekugcineni.
9. I-Chromatography
Odayi beyinki abahlukahlukene bangabonwa behlukaniswa kusetshenziswa i-chromatography. Okudingayo yiphepha lokuhlunga, amanzi, kanye namapeni azwakalayo angawasheki. Iphrojekthi yesayensi enemibala emihle kakhulu yentsha. Ukusebenzisa amaswidi esikhundleni samapeni azwakalayo kungase kunikeze ukuthinta okujabulisayo kule phrojekthi. Uma bekhuphuka ephepheni lokuhlunga, bheka ukuthi imibala yeswidi ihlukana kanjani.
10. Ukulinga Ukuhluma Kwembewu
Izingane azithandi ngaso sonke isikhathi ukusebenza kwamakhemikhali ezivivinyweni zazo zesayensi. Izingane zizoba nesikhathi esihle sokwenza lolu cwaningo lwesayensi ngoba zingase zizibonele imbewu ezikhulela yona. Nakuba kulula ukushintsha izimo imbewu ekhula kuzo, futhi kuwukuhlola okumangalisayo ukufundisa izingane indlela yesayensi.
Ukuhlolwa Kwesayensi- Umthombo Wokuzijabulisa
Sengiphetha, amaphrojekthi esayensi ezingane ayindlela ejabulisayo nefundisayo yokuzifundisa ngezwe elizizungezile. Lezi zivivinyo ezinhlanu zesayensi ziyizibonelo ezimbalwa zocwaningo oluningi olungenziwa ekhaya noma endaweni yokufundela. Le mibono efanelekile yesayensi ilula ngokwanele ukuthi izingane zizenzele ngokwazo kodwa futhi iyinkimbinkimbi ngokwanele ukufundisa imiqondo yesayensi ebalulekile. Ngakho-ke, bamba ezinye izinto bese uqala ukuzama!
Imibuzo Evame Ukubuzwa:
Q1. Yiziphi ezinye izivivinyo zesayensi ezilula zezingane?
Kunenqwaba yokuhlolwa kwesayensi okulula kwezingane okungenziwa ekhaya noma endaweni yokufundela. Olunye ucwaningo olulula ukwenza intaba-mlilo kusetshenziswa i-baking soda noviniga. Esinye isilingo esilula ukudala uzibuthe kagesi ngebhethri, isipikili, nocingo lwethusi. Izingane zingaphinda zikhulise izimbali zekristalu zisebenzisa izinto zokuhlanza iborax namapayipi noma zakhe uhhavini welanga zisebenzisa ibhokisi le-pizza, ucwecwe lwe-aluminium, nokugoqa kwepulasitiki. Lezi zivivinyo ziyajabulisa futhi ziyafundisa futhi zingasiza ukuvusa uthando lwesayensi ezinganeni.
Q2. Lolu cwaningo lwesayensi lufanelekela luphi ibanga lobudala?
Lezi zivivinyo zesayensi zifanele izingane ezineminyaka eyahlukene, kuye ngobunkimbinkimbi bokuhlolwa. Ukuhlolwa kwentaba-mlilo, ukuhlolwa kwembali yekristalu, nokuhlolwa kwehhavini yelanga kufanele izingane ezineminyaka engu-6 nangaphezulu. Ukuhlolwa kazibuthe kuzifanele kangcono izingane ezineminyaka engu-8 nangaphezulu, njengoba kudinga ukuphathwa okunembe kakhudlwana kwezinto. Nokho, ngokugadwa kwabantu abadala, lezi zivivinyo zingalungiselelwa nezingane ezincane.
Q3. Ingabe lezi zivivinyo zingenziwa ekhaya?
Yebo, lezi zivivinyo zesayensi zezingane zingenziwa ekhaya ngezinto ezijwayelekile zasendlini. Ukuhlolwa kwentaba-mlilo, ukuhlolwa kwembali yekristalu, nokuhlolwa kukahhavini welanga kudinga izinto eziyisisekelo zasekhishini nezinto zokwakha, kuyilapho ukuhlolwa kukazibuthe kagesi kudinga izinto ezimbalwa ezengeziwe ezifana nentambo yethusi nebhethri. Ngokugadwa kwabantu abadala, lokhu kuhlola kungenziwa ngokuphephile endaweni yasekhaya.
Q4. Kuthatha isikhathi esingakanani lokhu kuhlola ukuthi kuqedwe?
Ubude besikhathi salokhu kuhlolwa kwesayensi okulula kwezingane bungahluka, kuye ngobunkimbinkimbi bokuhlolwa kanye neminyaka yengane nesikhathi sokunaka. Ukuhlolwa kwentaba-mlilo kanye nokuhlolwa kwembali yekristalu kungaqedwa emizuzwini engama-30-60, kuyilapho ukuhlolwa kukahhavini welanga kungathatha amahora ambalwa ukuqeda, njengoba kudinga ukukhanya kwelanga ukupheka ukudla. Ukuhlolwa kukazibuthe kagesi kungaqedwa emizuzwini eyi-15-30, kuye ngezinga lekhono nokuqonda kwengane.
Q5.Ingabe lezi zivivinyo ziphephile ukuthi zenziwe izingane?
Yebo, lokhu kuhlolwa kuphephile ukuthi izingane zikwenze ngokugadwa kwabantu abadala. Izinto ezisetshenziswa kulokhu kuhlola ziyizinto zasendlini ezivamile futhi ngokuvamile ziphephile uma ziphathwa ngendlela efanele. Kodwa-ke, kubalulekile ukugada izingane futhi uqinisekise ukuthi zilandela izinkombandlela zokuphepha, njengokugqoka izibuko zokuphepha noma amagilavu uma kunesidingo kanye nokugwema ukungeniswa kwezinto.