Aso o Tamaiti i le Lalolagi: Fa'amanatuina le Tupulaga i le Lumana'i
faสปatomuaga
O tamaiti o le lumanaสปi o lo tatou lalolagi, ma e taua le faสปamautinoaina o lo latou soifua manuia, aสปoaสปoga, ma aia tatau. O le Aso o Tamaiti a le Lalolagi, e faamanatuina i tausaga taสปitasi i le aso 20 o Novema, o se aso faสปapitoa mo le faสปalauiloaina o le faสปatasi faสปavaomalo ma faสปalauteleina le faสปalauiloaina o aia tatau ma le manuia o tamaiti. O lenei aso faapitoa, na faavaeina e le Malo Aufaatasi (UN) i le 1954, o loo faamaopoopoina e UNICEF, le Tupe a Tamaiti Malo Aufaatasi. I lenei mataupu, o le a tatou suสปesuสปeina ai le talafaasolopito o le Aso o Tamaiti a le Lalolagi, lona taua, ma le auala e faamanatu ai i le lalolagi atoa.
Le Talafaasolopito o Aso o Tamaiti
O le manatu o le Aso o Tamaiti na amata mai i le 1857 ina ua faatulagaina e Reverend Dr. Charles Leonard, le faifeau o le Universalist Church of the Redeemer i Massachusetts, se sauniga faapitoa mo tamaiti. Na taสปua muamua o le Rose Day, mulimuli ane avea ma Aso Sa Fugalaau ma mulimuli ane Aso Tamaiti. I le 1920, na faalauiloa aloaia ai e le Malo o Turkey le Aso o Tamaiti o se aso malolo faaleatunuu, ma faatulaga ai le aso o Aperila 23rd. Mustafa Kemal Atatรผrk, o le na faavaeina ma le Peresetene o le Malo o Turkey, na faia se tautinoga aloaia i le 1929 e aloaia ma tauamiotonuina le faamanatuina o le Aso o Tamaiti i le atunuu.
Peitaสปi, seสปia oo i le 1954 na faavaeina aloaia ai e Malo Aufaatasi le Aso o Tamaiti i le Lalolagi. Na talia e le Fono Tele a Malo Aufaatasi se faalautelega o le Tautinoga o Aia Tatau a Tamaiti i le aso 20 o Novema, 1959. O lenei pepa, na maua muamua e le Liki o Malo i le 1924, na avea ma faสปamatalaga o aia tatau a tamaiti ma faสปaaogaina e UN e avea ma ana. lava. O le Tautinoga o loสปo faสปamamafaina ai le taua o le saunia o tamaiti mo lo latou atinaสปe masani, e aofia ai itu faaletino ma le faaleagaga, ma puipuia i latou mai le faสปaleagaina, fiaaai, ma le tuulafoaia.
I le 1989, na faสปamalosia atili ai e le UN General Assembly aia tatau a tamaiti e ala i le faสปaaogaina o le Feagaiga i Aia Tatau a Tamaiti (CRC). O lenei feagaiga o aia tatau a tagata soifua o loสปo faสปamatalaina ai aia tatau a le va o tagata, faaupufai, tamaoaiga, agafesootai, soifua maloloina, ma aganuu a tamaiti. O malo e fa'amaonia le CRC o lo'o noatia i tulafono fa'ava-o-malo e galulue mo le manuia o le tamaititi ma fa'amautinoa o lo'o tausisia a latou aia tatau.
Le Taua o le Aso o Tamaiti i le Lalolagi
Fa'amaonia Aia Tatau i Tamaiti
O se tasi o matati'a mata'ina o le Aso o Tamaiti i le Lalolagi o le aloa'ia ma le fa'amautinoaina o aia tatau a tamaiti. E masani lava, o pepa o aia tatau a tagata e taulaสปi i tagata matutua, ae o taumafaiga a le UN ua oสปo atu ai i feagaiga ma taสปutinoga patino e puipuia ai aia tatau a tamaiti. O nei aia tatau e aofia ai le aia tatau i le ola, soifua maloloina, aสปoaสปoga, taสปaloga, aiga, ma le puipuiga mai sauaga, faสปailoga tagata, ma le taofiofia. O le Aso Fa'apitoa mo Tamaiti e fai ma fa'amanatuga i malo ma sosaiete ina ia fa'amauina nei aia tatau ma galulue i le fa'atupuina o se si'osi'omaga saogalemu ma fa'afaileleina mo fanau.
Fa'afaigaluega i le Tupulaga o le Lumana'i
O fanau o ta'ita'i i le lumana'i, tagata fa'afouga, ma fai sao i sosaiete. O le teu fa'afaigaluegaina o latou a'oa'oga, soifua manuia, ma le atina'e e taua tele mo le fausiaina o se lumana'i mautu ma gafataulimaina. O a'oa'oga amata e iai sona sao taua i le fa'atulagaina o mafaufau o le fanau ma maua ai se fa'avae malosi. E ala i le fa'amuamua o a'oa'oga ma fa'amautinoa le tutusa o avanoa mo tamaiti uma, e mafai ai ona tatou fa'atupuina se tupulaga ua lava saunia e fa'afetaia'ia lu'itau o le lumana'i. O le Aso Fa'apitoa mo Tamaiti e fa'amamafaina ai le taua o a'oa'oga amata ma le sao o lo'o faia i le fa'atulagaina o le lalolagi.
Siitia le Faสปalauiloa
O le Aso o Tamaiti a le Lalolagi e avea o se faavae e faสปalauiloa ai luitau ma faสปafitauli o loสปo feagai ma tamaiti i le lalolagi atoa. E faamanatu mai ai ia i tatou le faitau miliona o tamaiti e le maua le avanoa i aสปoaสปoga, tausiga faสปalesoifua maloloina, ma mea e manaสปomia. E ala i le fa'asalalauina o le poto ma le malamalama, e mafai ai ona tatou galulue agai i le sailia o fofo ma faia ni gaioiga e faสปaleleia ai olaga o tamaiti i le lalolagi atoa. O fa'agaioiga ma fa'afiafiaga mo le Aso Fa'avaomalo o Tamaiti e fa'amoemoe e fa'amalamalama ai nei fa'afitauli ma fa'aosofia tagata ta'ito'atasi ma nu'u e faia se suiga.
Mental Math App mo Tamaiti
O ta'aloga numera mafaufau e fa'atatau uma i le mafai ona mafaufau ma fo'ia se fa'afitauli i lou ulu. E fausia ai lena manatu mamafa i le mafaufau o le tamaitiiti ma mafai ai ona ia faia se faaiuga i faafitauli eseese.
Auala e Faamanatu ai le Aso o Tamaiti i le Lalolagi
O le Aso o Tamaiti a le Lalolagi e maua ai le avanoa e faamanatu ai fanau ma fesoasoani i lo latou soifua manuia. O nisi nei o auala e faamanatu ai lenei aso faapitoa:
1. Auai i Mea na Tutupu
E lagolagoina e le UN polokalame eseese i tausaga taสปitasi e faสปapotopoto ai tamaiti ma tagata matutua, faสปalauteleina le faสปalauiloaina o aia tatau ma le manuia o tamaiti. O nei fa'amoemoe e maua ai se fa'avae mo talanoaga, fa'afiafiaga, ma gaioiga e fa'atatau i le soifua manuia o tamaiti. Siaki faสปalapotopotoga faสปapitonuสปu poสปo lala UN mo mea e tutupu i lau eria ma auai e faสปaalia lau lagolago
2. Auai ma Lou Nuu
Fa'atulaga pe 'auai i fa'alapotopotoga fa'alaua'itele e fa'alauiloa ai fegalegaleaiga i le va o tagata matutua ma tamaiti. O nei mea e tutupu e mafai ona aofia ai tafaoga, taaloga, gaoioiga faatufugaga, po o mafutaga faaleaoaoga. O le fausia o sootaga i totonu o le alalafaga e fesoasoani i tamaiti ia lagona le lagolagoina ma le faatauaina, faสปaleleia le lagona o le auai ma le soifua manuia.
3. Fa'alapotopotoga Lagolago
Mafaufau e foa'i atu i fa'alapotopotoga e pei o le UNICEF po'o isi fa'ameaalofa e fa'atatau i tamaiti. O lau sao e mafai ona faia se aafiaga taua i olaga o tamaiti o loสปo manaสปomia. E mafai fo'i ona e su'esu'e avanoa e lagolago ai se tamaititi, tu'uina atu ia i latou le avanoa i a'oga, tausiga fa'alesoifua maloloina, ma isi auaunaga taua.
4. Aโoaโo ma Fautua
Ia tausolomua e a'oa'oina oe ma isi e uiga i aia tatau a tamaiti ma lu'itau o lo'o feagai ma i latou. Fa'aoga ala fa'aagafesootai, blogs, po'o fa'alapotopotoga fa'apitonu'u e fa'asoa ai fa'amatalaga, tala, ma punaoa e feso'ota'i ma le soifua manuia o tamaiti. E ala i le fautua mo a latou aia tatau ma faสปalauteleina le faสปalauiloaina, e mafai ona e saofagฤ i le fausiaina o se lalolagi sili atu ona tutusa ma lagolago mo tamaiti.
Tala Fa'afiafia e uiga i le Aso o Tamaiti a le Lalolagi
Se'i o tatou va'ava'ai i ni fa'amatalaga mata'ina e fa'atatau i le Aso o Tamaiti a le Lalolagi:
- O Sigapoa na tulaga 989 mai le 1000 atunuu mo le toaitiiti o tamaiti ua misi i le olaga laiti i le 2019, e tusa ai ma le Save The Children.
- Na maua e Niger le tulaga maualalo mo le tele o tamaiti ua misi i le olaga laiti i le 2019.
- E tusa ma le 264 miliona tamaiti i le lalolagi atoa e le o mafai ona aสปoaสปoina.
- E tusa ma le 90% o tamaiti e iai mana'oga fa'apitoa e le o a'oga ona o fa'alavelave eseese.
- E tusa ma le 1 piliona tagata e iai manaสปoga faสปapitoa i le lalolagi atoa, ma le itiiti ifo ma le 1 i le 10 o tamaiti.
- E tusa ma le 150 miliona tamaiti i le lalolagi atoa o loสปo galulue i tamaiti faigaluega, ma faสปaumatia ai lo latou laiti.
- O le averesi o le tau o le tamaititi i le aso mo le taamilosaga atoa a'o le'i a'oga tulagalua e o'o atu i a'oga maualuluga i atunu'u tau atia'e e $1.25.
- E le lelei le tulaga o le Iunaite Setete pe a faatusatusa i isi atunuu maualuluga i le fesoasoani i tamaiti ia ausia o latou gafatia atoatoa, e tusa ai ma le lipoti a le Save The Children i le 2019.
Aso o Tamaiti a le Lalolagi
O le Aso o Tamaiti a le Lalolagi e faamanatuina i le aso 20 o Novema i tausaga taสปitasi. O aso nei o tausaga o lumana'i mo le Aso o Tamaiti a le Lalolagi:
Tausaga | aso | Aso |
2023 | Novema 20 | Aso Gafua |
2024 | Novema 20 | Aso Lulu |
2025 | Novema 20 | Aso Tofi |
2026 | Novema 20 | Aso Faralie |
2027 | Novema 20 | Aso Toสปonaสปi |
iสปuga
O le Aso o Tamaiti a le Lalolagi ose faสปamanatuga faสปapitoa i le lalolagi atoa e faสปamamafa ai le taua o aia tatau a tamaiti, soifua manuia, ma aสปoaสปoga. E fai ma faamanatu i malo, faalapotopotoga, ma tagata taitoatasi ina ia ave le faamuamua i le soifua manuia o fanau ma galulue mo le fausiaina o se lumanai manuia mo i latou. E ala i le faสปamanatuina o tamaiti, faสปalauteleina le faสปalauiloaina, ma le faia o gaioiga, e mafai ona tatou saofagฤ i se lalolagi e maua ai e tamaiti uma le avanoa e manuia ai. Ia tatou taumafai e avea aso uma ma aso fanau e ala i le lagolagoina ma le faafaileleina o tupulaga o le lumanai.