Taua o Mafaufauga ma Foafoaga i le Atinae o Tamaiti
O mafaufauga ma le fatufatua'i o ni uiga taua ia e mafai ai e tamaiti ona fa'atauva'a ma fa'atupu manatu i o latou mafaufauga. Latou te mafai ai e tamaiti ona tali atu tulaga ese i le lalolagi o siomia ai i latou, maua musumusuga mai o latou aafiaga, lagona, ma fegalegaleaiga. O nei tali e mafai ona faʻaalia i auala eseese, e pei o faʻaaliga faaletino, faʻalagona, agafesootai, poʻo aganuu. Mo se faʻataʻitaʻiga, e mafai e se tamaititi ona faʻafefe i musika, faʻaalia lana tali taʻitasi i le suʻega suʻega.
Mo le faafaileleina o mafaufauga ma le fatufatua'i o le tamaitiiti, e taua tele le saunia o se siosiomaga e saoloto mai sini na muai fuafuaina. A lagona e tamaiti o loʻo matauina ma faʻatauaina a latou sao, latou te maua le toʻa ma le maufetuunaʻi. O le fa'ataga ia i latou ia lava le avanoa ma le taimi e su'esu'e ai ma le poto masani e taua tele, aua e fa'amalosia ai lo latou fia iloa ma le atina'eina o mea. E le gata i lea, o le faʻaalia o tamaiti i ata ma tuʻuina atu avanoa e fegalegaleai ai ma a latou tupulaga e faʻatamaoaigaina ai o latou mafaufauga ma le fatufatuaʻi. O nei aafiaga e fausia ai fesoʻotaʻiga neural malosi i le faiʻai, faʻaleleia uiga e pei o le taulaʻi, tutoʻatasi, ma le atamai.
A o tuputupu aʻe mafaufauga ma sogasoga o tamaiti, latou te maua le tomai e fau ai tala, faʻafeiloaʻi ma isi, faʻatonutonu o latou lagona, ma faʻatofuina i latou lava i lalolagi mafaufau. O nei tomai e saofagā i lo latou tuputupu aʻe atoa o le mafaufau, lagona, ma agafesootai. E ala i le taliaina o latou mafaufauga ma le fatufatuaʻi, e aʻoaʻo ai tamaiti e faʻaalia i latou lava ma le mautinoa ma faʻatautaia le lavelave o le lalolagi o siomia ai i latou.
O mafaufauga ma le fatufatuga e faʻamalosia ai tamaiti e mafaufau i fafo atu o le pusa ma saili ni fofo tulaga ese i luitau. E taua tele le tu'uina atu o avanoa mo tamaiti e su'esu'e ma fa'atasi ai ma lo latou si'osi'omaga, fa'atupuina lo latou fiailoa ma mafaufauga fatufatua'i. E ala i le faʻatauaina o latou sao, matou te faʻatupuina i totonu ia i latou se lagona o le mautinoa ma le maufetuunaʻi. A o tuputupu aʻe mafaufauga ma le fatufatuaʻi o tamaiti, latou te atiina ae tomai e manaʻomia e faʻamatala ai tala, fesoʻotaʻi ma isi, faʻatonutonu o latou lagona, ma faʻatofu atoatoa i latou lava i o latou lalolagi mafaufau.
Vitio
O se tagata tomai faapitoa i le amataga o tausaga e faamamafaina le taua o mafaufauga ma le fatufatuaʻi i totonu o le faʻavae faʻavae o le amataga o le tausaga. O fautuaga fa'ata'ita'i ua tu'uina atu mo le fa'aleleia o tomai fa'anatinati ma le fa'atupuina o tamaiti.
Taua o Mafaufauga ma Foafoaga i le Atinae o Tamaiti
O mafaufauga ma le fatufatuaʻi e iai sona sao taua i le atinaʻeina o tamaiti, e ofoina atu le tele o faʻamanuiaga ma faʻaleleia lo latou tuputupu aʻe atoa. O vaega nei e lima e fa'ailoa ai le taua o mafaufauga ma le fatufatuga i tamaiti:
- Atinae o le mafaufau: O mafaufauga ma le fatufatuga e faʻaleleia ai le atinaʻeina o le mafaufau o tamaiti. Pe a auai tamaiti i taaloga mafaufau, latou te faia ni vaaiga fou, foia faafitauli, ma mafaufau loloto. O lenei faagasologa e faʻamalosia ai o latou tomai faʻapitoa, e aofia ai le manatua, gauai, ma galuega faʻapitoa, e taua tele mo le manuia o aʻoaʻoga ma aʻoaʻoga i le olaga atoa.
- Fa'aaliga Fa'alagona: O mafaufauga ma le fatufatuga e maua ai e tamaiti se auala e faʻaalia ma faʻaalia ai o latou lagona. E ala i ta'aloga fa'afaufaufau, tala fa'asolopito, ma tala fa'akomepiuta e pei o le tusia o ata po'o le tusitusi, e mafai e tamaiti ona fa'ailoa atu o latou lagona i se tulaga saogalemu ma le le fa'amata'u. E fesoasoani lea ia i latou e atiaʻe le atamai faʻalagona ma le faʻalauiloaina o le tagata lava ia, e mafai ai ona latou faʻatautaia lelei o latou lagona.
- Tomai e Foia Faafitauli: O mafaufauga ma le fatufatuga e faaosofia ai tomai e foia ai faafitauli i tamaiti. Pe a feagai ma ni tulaga fa'afoliga po'o ni lu'itau i le taimi o ta'aloga, e tatau i tamaiti ona mafaufau mataalia e su'e ni fofo. Latou te aʻoaʻoina e suʻesuʻe vaaiga eseese, mafaufau i isi mea, ma fetuutuunai o latou mafaufauga, faʻaleleia mafaufauga faʻapitoa ma faʻafitauli faʻafitauli e taua i le olaga atoa.
- Fesootaiga ma Agafesootai Tomai: O le auai i ta'aloga mafaufau e fa'amalosia ai feso'ota'iga ma fegalegaleaiga a tamaiti. A latou galulue faʻatasi, fefaʻasoaaʻi, ma fefaʻasoaaʻi manatu i le taimi o faʻataʻitaʻiga, latou te aʻoaʻoina e faʻaalia lelei i latou lava, faʻalogo i isi, ma galulue faʻatasi. O nei tomai e taua mo le fausiaina o sootaga malolosi, foia o feteʻenaʻiga, ma galue lelei i tulaga faʻaagafesootai.
- Fa'afouina ma Fetuuna'i: O mafaufauga ma le fatufatua'i o malosiaga ia i tua atu o mea fou ma fetuunaiga. Pe a faʻamalosia tamaiti e mafaufau i fafo atu o le pusa, suʻesuʻe manatu fou, ma faʻataʻitaʻi, latou te atiina ae se mafaufau e aofia ai suiga ma mea fou. O lenei mafaufauga e faʻavaeina ai le faʻavae mo le foia o faʻafitauli i le lumanaʻi, mafaufauga faʻapitoa, ma le mafai ona faʻafetaui i tulaga fou ma luitau.
Manatu Taaloga Mafaufau
O nisi nei o manatu fa'ata'ita'i ma fa'afoliga ta'alo ta'aloga e mafai ona fa'aleleia ai le sogasoga ma le fo'ia o fa'afitauli i tamaiti o vaitausaga uma:
- Fausia Fa'aaliga: Fesoasoani i tamaiti e amata a latou taʻaloga mafaufau e ala i le fautuaina o ata eseese. Pe latou te mananaʻo e faafoliga o ni tagata vaʻavaʻa, tagata faʻatau faleoloa, poʻo tagata faʻatali faleaiga, o le tuʻuina atu o manatu faʻafiafia e mafai ona faʻaosofia ai o latou mafaufauga. O le fa'atinoina o tulaga o lo'o lumana'i e mafai fo'i ona fesoasoani ia i latou e fa'aitiitia ai le popole ma fausia ai le mautinoa.
- Fausia ma poloka: O poloka o ni mea faigaluega sili ona lelei mo ta'aloga fa'afofoga i vaitausaga eseese. Pe o tamaiti laiti po'o tamaiti a'oga tulagalua, o le ta'alo i poloka e fa'alauiloa ai le fatufatua'i, mafaufauga fa'atatau, ma tomai tau afi. E mafai e tamaiti ona fa'atino o latou maso fa'afofoga e ala i le mamanuina o fausaga lavelave po'o le fauina fa'afuase'i o se mea tulaga ese.
- Olimipeka i totonu: I aso timuga, fa'amalosia le ta'aloga mafaufau i totonu e ala i le fa'atulagaina o se Olimipeka i totonu. Fausia mea eseese, e pei o le ta'aloga fa'aoso saosaoa po'o le togi tao e fa'aaoga ai vao. E mafai fo'i ona e faia ni pine pepa ma fa'afeiloa'i se sauniga fa'afoliga tatala ma tapuni. O lenei gaioiga e sili ona fiafia i taimi o mea moni o le lalolagi e pei o le Olimipeka, aua e fiafia tamaiti e faʻataʻitaʻi i tagata taʻalo latou te matamata.
- Suia se Pusa Pusa: O se atigipusa lapo'a o se punaoa fa'apitoa mo ta'aloga fa'afofoga. Faatasi ai ma seleulu, maka, ma mea faapipii, e mafai e tamaiti ona suia se atigipusa i toetoe lava o mea uma e mafai ona latou mafaufauina. E mafai ona latou liliuina i totonu o se taavale, o se fale, o se vaa roketi, pe faʻapalapala foi ma teuteu e pei o se motu toafa mo se malaga faʻafefe.
- Amata se Fa'asologa Faitau: Fa'atu se mausa faitau i aso uma e fa'atupu ai mafaufauga. O le faitauina o tala mata'ina e mafai ai e tamaiti ona fa'aoga o latou mafaufauga a'o fa'aleleia atili lo latou tomai faitautusi.
- Uunaia Galuega Fa'atino: Asiasi i falemata'aga ata ma auai i galuega fa'atino i le fale. Su'esu'e i ala fa'asalalau fa'a-ata eseese, e aofia ai le tusi ata, vali, fa'atagata, fai mea teuteu, fa'aputu, ma 'ie. Tu'u atu i tamaiti le sa'olotoga e fa'ata'ita'i ai lanu, fe'au, ma manatu fou, fa'aleleia a latou fa'aaliga fatufatu.
- Fai ni Fesili Faagaeetia: Uunaia le fatufatua'i e ala i le fai atu o tamaiti i ni fesili e le'i uma. Mo se faʻataʻitaʻiga, fesili e uiga i a latou faʻalavelave faʻaalia i faʻaaliga eseese poʻo o latou manatu i se tusi poʻo se ata tifaga. O fesili faapena e faaosofia ai mafaufauga faitio ma fatufatua'i.
- Lagolago le Fa'aaogāga Fa'atosina o Meataalo: E ui o le mulimuli i faatonuga e taua, o le uunaia o tamaiti e aluese mai faatonuga e mafai ona musuia ai i latou e saili ni auala fou e faaaoga ai a latou meataalo. O le fa'atagaina oi latou e fa'afefiloi ma fa'afetaui vaega mai ta'aloga eseese e fa'aosofia ai o latou mafaufauga ma fesoasoani ia i latou e fa'atupu fa'atasiga tulaga ese.
- Fa'ataga Taimi Fa'aletonu: O taimi ta'aloga e le fa'atulagaina e taua tele mo ta'aloga mafaufau. Ia mautinoa e tu'u le avanoa e ta'alo fua ai, e mafai ai e tamaiti ona fa'atupu a latou lava manatu ma gaioiga. O le fa'atapula'aina o le taimi o le mata ma le tu'uina atu o avanoa mo le fiu e fa'alototeleina ai tamaiti e fa'aoga lo latou fatufatua'i.
- Su'esu'e le Natura: Fa'aalu le tele o le taimi i fafo, faatofu i le natura. Uunaia tamaiti e matau vaitau, faasino atu suiga o le tau, ma auai i gaoioiga e pei o le matamata i ao, faaosofia ai lo latou fia iloa ma mafaufauga.
E le gata i lea, e mafai ona e faʻavasegaina gaioiga faʻataʻitaʻiga e faʻatatau i sini atinaʻe mo vaitausaga patino:
0–2 tausaga: E fiafia pepe ma tamaiti laiti e fa'ata'ita'i i tagata tausi ma le lalolagi o lo'o siomia ai i latou. A oʻo atu tamaiti i le 2 tausaga, ua amata ona latou faʻatusalia vaaiga moni o le olaga e ala i taʻaloga. O le tuʻuina atu ia i latou o meataalo eseese ma faʻamoemoega eseese e mafai ona faʻamalosia ai taʻaloga faʻatusa. A amata ona iloa e tamaiti laiti le fausaga o la latou ta'aloga, ofo atu ni avanoa e fa'atino ai fa'aaliga.
3 i le 4 tausaga: I le la'asaga lea, o lo'o auai tamaiti i fa'ata'aloga e sili atu ona lavelave. O loʻo latou aʻoaʻoina le eseesega o mea moni mai tala fatu, faʻaalia o latou lagona, ma felagolagomai ma isi. Tu'u mai le tele o meata'alo, e aofia ai mea e matala e pei o pusa pepa po'o ie mo le faia o teuga, e lagolago ai o latou mafaufauga fa'alautele.
Tagata a'oga: E mafai e tamaiti matutua ona ta'imua i ta'aloga mafaufau. Uunaia i latou e galulue faatasi ma faia ni tala faatino, faatino tusi, pe tusi tala. E mafai ona galulue fa'atasi tamaiti e to'atele e fai ni fa'atinoga fa'alelei pe atia'e se tala fa'atasi, fa'amalosia le fo'ia o fa'afitauli, galulue fa'atasi, ma tomai tau feso'ota'iga. Uunaia i latou e faasoa mai a latou tala pe faatino a latou tala mo tupulaga po o matua.
Mafaufauga Mulimuli:
I le faaiuga, o mafaufauga fatufatu ma mafaufauga o tamaiti e taua mo lo latou atinaʻe atoa. Latou te faʻalauteleina le atinaʻeina o le mafaufau, faʻaalia lagona, faʻafitauli faʻafitauli, tomai faʻafesoʻotaʻi, ma se mafaufauga fou ma fetuutuunai. O tamaiti e fa'amalosia ma tu'uina atu i ai nei uiga e iai tomai ma uiga taua e fesoasoani ia i latou ia manuia ma tuputupu a'e lelei tagata ta'ito'atasi i itu uma o le olaga.
Faʻamatalaga:
1. Aiseā e tāua ai mafaufauga mo le tuputupu aʻe o tamaiti, ma o ā nisi o aogā o le faafaileleina o mafaufauga i tamaiti?
O mafaufauga e taua mo le atinaʻeina o tamaiti aua e fesoasoani i tamaiti e aʻoaʻo e uiga i le lalolagi o loʻo siomia ai i latou, atiina ae tomai taua, ma faʻaalia i latou i auala tulaga ese ma fatufatuaʻi. O nisi o aoga o le faʻaleleia o mafaufauga i tamaiti e aofia ai le atinaʻeina o tomai e foia faʻafitauli, fatufatuga, ma mea fou. A fa'aoga e tamaiti o latou mafaufauga, e mafai ona latou maua ni fofo tulaga ese ma fou i fa'afitauli. E le gata i lea, o le ta'aloga fa'afaufaufau e mafai ona fa'aleleia ai le atina'eina o le gagana ma le faitautusi, a'o fa'aoga e tamaiti o latou mafaufauga e fatu ai tala ma fa'aaliga.
2. E mafai faapefea e mātua ma faiaʻoga ona uunaʻia le fatufatuaʻi o fanau, ma o ā nisi o gaoioiga e mafai ona fesoasoani e atiina aʻe ai o latou mafaufau?
O nisi nei o auala e mafai ai e matua ma faiaoga ona faʻamalosia le fatufatuaʻi o tamaiti e mafai ona fesoasoani e atiina ae o latou mafaufauga:
- Tuuina atu avanoa mo suʻesuʻega
- Tuu atu ia i latou le saolotoga
- Uunaia le foiaina o faafitauli
- Fausia se uiga lelei
- Tuuina atu avanoa mo le galulue faatasi.
O nisi nei o gaoioiga e mafai ona fesoasoani e atiina ae o latou mafaufauga:
- Tala o tū
- Faʻataʻitaʻiga
- Ata ma atavali
- Fausia ma fatuina
- Musika ma siva
I le aotelega, o le ki i le faʻamalosia o le fatufatuaʻi o tamaiti o le tuʻuina atu lea ia i latou o avanoa e suʻesuʻe ai, faʻataʻitaʻi, ma faʻaoga o latou mafaufauga.
3. O ā nisi o toʻatugā masani i mafaufauga ma mafaufauga o tamaiti, ma e faapefea ona foʻia?
E tele fa'alavelave masani i mafaufauga ma le fatufatuga o tamaiti. O nisi o nei fa'alavelave e aofia ai:
- Fefe i le toilalo
- Le lava le mautinoa
- Tele fausaga
- Leai se fa'aaliga
- Le lava le lagolago
Ina ia foia nei faʻalavelave ma faʻamalosia mafaufauga ma le fatufatuaʻi o tamaiti, matua ma faiaoga e mafai ona:
- Fausia se uiga lelei i le toilalo
- Fausia le talitonuina
- Tuuina atu avanoa mo taʻaloga le faʻatulagaina
- Fa'aali tamaiti i aafiaga fou ma manatu
- Tuuina atu le lagolago ma le faamalosiauga
4. E mafai e tekinolosi ma le taimi o le screen ona aafia ai mafaufauga ma le fatufatua'i o le tamaitiiti, ma afai o lea, e mafai faapefea e matua ona faatapulaaina ia aafiaga leaga?
Ioe, faatekinolosi ma le tele o le taimi o le screen e mafai ona a'afia ai mafaufauga ma mafaufauga o le tamaititi. O le auala lenei:
- Fa'atauga Fa'atau
- Fa'atapula'aina fegalegaleaiga ma le lalolagi faaletino
- Fa'aitiitia le fa'alogo
Ina ia faʻatapulaʻaina nei aʻafiaga leaga ma faʻamalosia mafaufauga ma fatufatuga i tamaiti, e mafai e matua ona:
- Seti tapulaa taimi o lau
- Uunaia le taumafaina malosi
- Uunaia le taalo faaletino
- Fa'aoga fa'atekonolosi i le fa'alelei
I le aotelega, e taua tele mo matua le nofouta i le taimi o lau fanau ma tuʻuina atu avanoa mo taʻaloga fatufatuaʻi ma faʻatasi ma le lalolagi faaletino e faʻamalosia ai mafaufauga ma fatufatuga.
5. E fa'apefea ona manuia le atina'eina o mafaufauga ma le fatufatua'i o tamaiti i o latou olaga fa'ale-a'oa'oga i le lumana'i?
O le atina'eina o mafaufauga ma le fatufatua'i i tamaiti e mafai ona tele ni fa'amanuiaga mo latou olaga fa'alea'oa'oga ma fa'apolofesa i le lumana'i. O nisi nei o fa'amanuiaga autu:
- Faʻafitauli fofo faʻafitauli
- Fa'afouga ma le fa'apisinisi
- Fetuunaiga ma fetuutuunai
- Fesoʻotaʻiga ma Galulue Faʻatasi
- Fa'aaliga o le tagata lava ia
I le aotelega, o le atina'eina o mafaufauga ma le fatufatua'i o tamaiti e mafai ona latou maua ai le tomai ma le mafaufau latou te mana'omia e manuia ai i le tele o sailiga fa'alea'oa'oga ma fa'apolofesa. E ala i le fa'amalosia o fanau e su'esu'e o latou mafaufauga ma fa'aalia i latou i le fatufatua'i, e mafai ai e matua ma faiaoga ona fesoasoani ia i latou e tatalaina o latou gafatia atoatoa ma saunia i latou mo se lumana'i manuia.